Voorjaarsschoonmaak begint in jezelf

Tot voor kort had ik nooit iets met voorjaarsschoonmaak. Deze lente begon er ineens iets te kriebelen. Een niet te bedwingen zin om kasten op te ruimen. Het resultaat: schone en ordelijke kasten, een leeg bureau. En propvolle zakken met spullen en kratten met boeken die weg kunnen. Een opzienbarende ervaring, want opruimen en weggooien is nooit mijn sterkste punt geweest. Zeker niet van boeken.

 

Opruimen en scheppen van orde geeft ruimte omdat je een aantal dingen letterlijk loslaat. Als je helder bent in wat je wilt, in je keuzen en prioriteiten, is het eenvoudig om los te laten. Als er onhelderheid is in jezelf, geeft ‘moeten opruimen’ in eerste instantie stress. En als je jezelf ook nog vergelijkt met anderen die hun zaakjes op orde hebben, komt er nóg meer stress. Dan kun je die voorjaarsschoonmaak wel schudden …

 

Er kunnen verschillende bronnen zijn van ‘rommel’ in jezelf. Bijvoorbeeld irreële eisen die je aan jezelf stelt en de verwachtingen van anderen waaraan je denkt te moeten voldoen. Of de talloze mogelijkheden van het moderne leven waarvan je maximaal wilt profiteren. Drukte (teveel dingen tegelijk doen) en misleiding (de verkeerde dingen doen) zorgen voor innerlijke onrust en chaos.

 

Oplossingen hiervoor zijn te vinden in bewuste aandachtbeoefening, vereenvoudiging van je leefstijl en ontwikkeling van tevredenheid. Hierna staan enkele tips hoe je hieraan kunt werken.

Bewuste aandachtbeoefening:

Adempauze, aandacht trainen op het werk. Dit is een mooi klein boekje met oefen-CD van Chris Grijns (isbn 9789025958237).

Hetzelfde ánders doen:

Een levensregel voor beginners, Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijks leven, van Wil Derkse (isbn 9020941844).

Vereenvoudiging van je leefstijl:

Leuke artikelen en praktische tips op http://www.simplifylife.nl/.

Ontwikkeling van tevredenheid:

The Work of Byron Katie (http://www.thework.com/). In de week na Nieuwjaar geeft Byron Katie altijd een meerdaagse workshop ‘mental cleanse’. Een mooi voorbeeld van voorjaarsschoonmaak in jezelf.

Zelfkennis brengt je bij de ander

Ditmaal een gastschrijver: Mieke Berry. Zij schrijft hier op mijn verzoek omdat ik haar ervaringen aansprekend vindt voor iedereen die onderweg is op zijn eigen levenspad.

“Hoe kom ik die zelf geen kinderen heb, te werken voor International Child Support? Lang heb ik me ingezet voor dierenwelzijn en in het bijzonder paardenwelzijn. Inmiddels ben ik van mening dat het voor het welzijn van het paard niet nodig is dat men er bovenop gaat zitten. Ik loop hiermee vooruit op de gangbare tendens om het welzijn van het paard ondergeschikt te maken aan de wensen van de mens. Maar gelukkig ben ik niet meer de enige. En toen? Er kwam een periode van bezinning, want in al dat vechten voor een betere wereld voor paarden was ik die voor mezelf vergeten!

Vorig jaar begonnen met de boeken over Findhorn in Schotland. Dat voelde als thuiskomen! Via de Findhorn Retraite van Eckhart Tolle kwam ik bij zijn Kracht van het Nu. Vele inspiratiebronnen volgden. Ik heb me gerealiseerd hoe belangrijk een goede start in het leven is. De eerste vijf tot zes jaar in het leven van een kind zijn essentieel voor zijn verdere ontwikkeling. Vervolgens heb ik de link met kinderen in ontwikkelingslanden gelegd. De basisbehoeften van kinderen in bijvoorbeeld Afrika en Zuid-Oost Aziëzijn niet veel anders dan die van kinderen in het westen. Het is echter daar niet zo vanzelfsprekend als bij ons dat die behoeften worden vervuld. Mijn strijdterrein is dus verlegd. Laat de (koren)molens maar draaien en geef kinderen een toekomst! Om te leren heeft een kind een volle maag nodig. International Child Support geeft ze die en méér. Er wordt ook veel aan structurele hulp gedaan zoals bebossingprojecten om aan de vraag naar houtskool te kunnen voldoen. In Nairobi (in de stad!) kookt nog steeds 85% van de mensen op houtskool die wordt aangevoerd over het Victoriameer uit o.a. Rwanda. Locale boeren kunnen dan de aangelegde bossen weer bijhouden. Zo ontstaat een mooie kringloop.

Ga ik mezelf weer verliezen zoals ik dat eerder deed? Nee, want een van mijn ontdekkingen is dat je niet van wezenlijke betekenis voor anderen kunt zijn als je jezelf niet kent en kunt aanvaarden. Kijk alsjeblieft op http://www.ics.nl/ en oordeel zelf.”

Zijn in het hier en nu

De kracht van het NU, zijn in het hier en nu. Wenkende perspectieven, maar wat is ‘zijn in het hier en nu’ en hoe doe je dat? Je kunt je daarop gaan richten, bijvoorbeeld door te mediteren. En je zult keer na keer ervaren dat het niet eenvoudig is.

 

De grap is echter dat we allemaal al zijn in het hier en nu! Je kúnt namelijk niet ergens anders zijn dan in het hier en nu. Het enige wat je aandacht weghaalt uit het hier en nu, zijn je gedachten. Het zijn je gedachten die je aandacht meenemen naar wat was (verleden) of naar wat komen gaat (toekomst). Kan een mens zijn hoofd leeg maken van gedachten? Helemaal gedachtenloos zou je waarschijnlijk vol-ledig in het hier en nu kunnen zijn. En vermoedelijk kun je via meditatie een eind komen.

 

Byron Katie zegt in Katie’s Tao: “Je kunt je hoofd niet leeg maken van gedachten. Je kunt net zo goed proberen de oceaan leeg te scheppen. Gedachten blijven gewoon terugkomen. Dat is de weg van de dingen. Maar gedachten zijn geen probleem meer als ze met begrip tegemoet worden getreden. Waarom zou je je hoofd leeg wíllen maken, tenzij je oorlog voert met de realiteit?”

Laat je je leven door je verborgen bestuurders?

Het werk is bij uitstek de plek om je te láten leven. We snellen van vergadering naar afspraak, van overvolle inbox naar boze klant. Hebben we het te druk of maken we ons te druk? En als we ons te druk maken, hoe komt dat dan en wat is daaraan te doen?

 

Tijdens een training ‘Timemanagement Anders’ kwamen er natuurlijk verhalen over de vele mails waar men iets mee ‘moest’. Iemand zei: “Natuurlijk weet ik dat het beter is om mijn mails bijvoorbeeld tweemaal per dag in een half uur af te handelen. En hoewel ik dat weet, kan ik het niet laten om tussendoor te kijken en te reageren. Dat geeft soms veel stress en gedoe.”

 

We gingen op zoek naar onderliggende overtuigingen, want dat zijn de verborgen bestuurders die soms sterker zijn dan alles wat we met ons verstand weten. Deze vrouw ontdekte dat haar behoefte om de boel onder controle te houden maakte dat ze heel vaak haar inbox checkte: “Om te kijken of er niets fout gaat of om mensen die een verkeerde kant opgaan van de juiste informatie te voorzien.” Deze vrouw kreeg inzicht in de verborgen bestuurders van haar gedrag. Ze kon er om lachen.

 

Er zijn vele verborgen bestuurders die maken dat mensen geleefd worden op het werk. Een belangrijke verborgen bestuurder is de verwachting waaraan je denkt te moeten voldoen, zowel die van anderen als die van jezelf. Vraag jezelf eens af: “ik moet aan die en die verwachting voldoen, want anders …..” en ervaar wat er in je opkomt. De kans is groot dat het angstreacties zijn, zoals de angst om fouten te maken, tekort te schieten, de dingen niet op tijd af te hebben en dan kritiek te krijgen of geld tekort te komen. Angst maakt dat je je láát leven, vertrouwen maakt dat je gaat léven.

Wat maakt een mens gelukkig?

Wat maakt een mens gelukkig? Is dat een eigen huis of een vers kopje thee? – om een populaire zanger te citeren. Of zijn het toch andere dingen? Dingen die niet buiten ons liggen, maar in onszelf zitten?

 

Dagblad Trouw heeft op oudejaarsdag 2007 een serie artikelen over geluk afgesloten met onder andere vijf tips voor geluk. Deze tips heb ik op basis van eigen ervaring bewerkt en ze zijn nu als volgt:

– Geef aandacht aan jezelf in uiterlijke zin: gezond eten en leven, sport, ontspanning en plezier.

– Geef aandacht aan jezelf in innerlijke zin: onderzoek je emoties, overtuigingen en gedachten; beoefen een open geest.

– Versterk datgene waar je goed in bent; richt je niet op waar je minder goed in bent.

– Geef aandacht aan de mensen om je heen, op je werk en in je persoonlijk leven.

– Doe iets voor andere mensen of voor een ‘hoger’ doel, zoals natuur en milieu.

– Houd van wat er is, ook al ben je daarmee niet (helemaal) gelukkig.

Deze tips klinken eenvoudig en tegelijk zijn ze zeker niet makkelijk te leven. En je hoeft niet te wachten tot de goede voornemens bij een volgend nieuw jaar. Je kunt elk moment gaan inzien waarom het gaat en waar het jou om gaat. Wil je meer tips over geluk, lees dan eens ‘Het geluk, een handleiding’ van Manfred Kets de Vries.

‘Doen alsof’ om te willen hebben

“Ook al meen je het niet: geef een compliment! En je zult verbaasd staan van het effect.”

“Als je relatie in het slop zit, doe alsof je verliefd bent. En je zult merken dat je relatie beter wordt.”

Dergelijke ’tips and tricks’ worden wel eens gepresenteerd op managementbijeenkomsten.

 

Ze bevatten een kern van waarheid, namelijk deze: “Wat je geeft, is wat je krijgt.” Het verschil zit ‘m echter in het ‘doen alsof’. Het is toneel spelen om iets van een ander gedaan te krijgen. Het is waardering en liefde geven met de doelbewuste opzet om er iets voor terug te krijgen.

 

‘Alles moet gaan zoals ik het graag wil. Ik wil geluk, ik wil geld en dingen.’ Dat is een wijd verbreid geloof in onze samenleving. Deze maakbaarheid zit ook in The Secret: alles wat je wilt, kun je realiseren. Het halen van een doel maakt gelukkig; het niet halen maakt ongelukkig.

 

En juist die instelling maakt dat we ons vaak ongelukkig voelen, mislukt, onzeker of gefrustreerd. En helemaal als we onszelf vergelijken met anderen die ogenschijnlijk wel succesvol zijn in het behalen van hun doelen.

 

Doelgerichte maakbaarheid is tegengesteld aan The Work of Byron Katie en eeuwenoude spirituele tradities. “Moet ik me dan maar bij alles neerleggen?”, vragen mensen wel eens. Nee, het gaat om de paradox van ‘goalfree goalsetting’. Jouw doelen ontvouwen zich als vanzelf, als je je ontvankelijkheid vergroot door te onthechten, open te staan voor wat er is en je hart te openen om te geven.

Het nut van vertraging en stilte

We doen en willen heel veel tegelijk. Niet alleen op een gemiddelde werkdag, ook in de levens van veel mensen en in onze samenleving is dat de actuele trend.

 

Veel mensen zijn steeds meer gewend (en verslaafd) geraakt aan snelheid en afwisseling. Ze kunnen niet meer zonder een goed gevulde agenda, hun mobieltje, emails en sms’jes. Op die manier leven we in ‘continuous partial attention’ (voortdurend versnipperde aandacht). Hoewel dat stress en soms burn-out oplevert, zorgt zo’n manier van leven ook voor vulling. Veel mensen kunnen niet meer tegen trage aandacht of stilte omdat daarmee ongemak en een gevoel van leegte de kop opsteken.

 

Wat maakt een mens gelukkig? Zelfkennis en geluk zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ontbreekt het eerste, dan is het tweede gedoemd te mislukken. Wat veel mensen in plaats daarvan doen, is geluk najagen via het leveren van prestaties of nastreven van materiële welvaart.

 

Een eerste stap op weg naar zelfkennis is (even) te stoppen, stil te zijn en aandacht te geven aan wat zich nu voordoet in jezelf. Het gaat niet om veranderen van wie of hoe je nu bent. Het gaat erom te zien hoe je nu bent, dit te ervaren en volledig met hoofd én hart te aanvaarden. Wie dat kan, kan zich volledig ontspannen. Het begrip van onszelf doet zich voor door te ‘zijn’ van ogenblik tot ogenblik en te reflecteren op ons denken, voelen en handelen. Dit begrip kan alleen ontstaan vanuit vertraging en stilte.

 

Wie doelbewust bezig is om gelukkig te worden, raakt zichzelf kwijt en vindt geen geluk. Wie niet doelbewust op zoek is en zich wel richt op zelfkennis van moment naar moment, kan geluk ervaren. Een lastige paradox in een tijd en samenleving waarin veel mensen doelbewust van alles nastreven.

Tijd is een gedachte (2)

Iemand reageerde op mijn eerdere publicatie ‘Tijd is een gedachte’. Zijn reactie komt er kort gezegd op neer dat tijd ook een – woordloze – ervaring is. Daar wil ik graag op ingaan.

 

Er zijn twee soorten tijd: chronos en kairos.

Chronos is onze agendatijd die gevuld is met onze – soms stressvolle – gedachten. Over dingen die je nagelaten hebt te doen of over dingen die je nog moet doen, van jezelf of van anderen.

 

Kairos is tijd als ervaring. Er is stilte in jezelf, kalmte en je kunt alles open waarnemen. Ook de vervelende gevoelens die in jezelf leven of die zomaar in je opkomen. Tijd is een ervaring waarin je helder bent, alles als vanzelf gaat, waarin je je laat meevoeren op je innerlijk weten.

 

In de dagelijkse meditaties met Krishnamurti staat voor maandag 6 augustus:

 

“Waarheid is niet iets voor respectabele mensen, voor mensen die op zelfuitbreiding, op zelfvervulling uit zijn. Waarheid is niets voor hen die de veiligheid van het blijvende zoeken, want de duurzaamheid waarnaar ze streven is niet anders dan het tegendeel van vergankelijkheid. Omdat ze nu eenmaal gevangen zitten in het netwerk van de tijd, zijn ze uit op iets dat blijvend is; maar het blijvende waarnaar ze zoeken is het werkelijke niet, want dat waar ze op uit zijn is een maaksel van hun eigen denken.

Iemand die werkelijkheid wil ontdekken, moet daarom eerst ophouden iets na te streven – wat niet wil zeggen dat hij tevreden moet zijn met dat wat is.

[…] Waarheid meldt zich als iemand de door de geest of met de hand geproduceerde dingen terzijde legt en dat terzijde schuiven van de voortbrengselen van de geest en de hand is geen kwestie van tijd. De waarheid meldt zich bij iemand die vrij staat van tijdsbesef, die zich niet van tijd bedient als middel tot zelfverheerlijking. Tijd, dat wil zeggen de herinnering aan gisteren, de herinnering aan je gezin, aan je ras, aan jouw speciale karakter, aan die verzameling van eigen ervaringen waaruit het ‘mezelf’ en het ‘mijn eigene’ bestaat.”

 

Wie zou je zijn zonder je verhaal?

The School for The Work of Byron Katie

Van 27 juli tot en met 5 augustus jl. was ik één van de 260 mensen uit de hele wereld die deelnamen aan The School for The Work in Bad Neuenahr (Duitsland). Deze School wordt gegeven door Byron Katie.

school

The School for The Work is een diepgaande persoonlijke ervaring met mezelf en met anderen. Ik heb ervaren dat het verhaal over mijn leven in alle omstandigheden bestaat uit enkele, soms zeer pijnlijke gedachten. Ik heb ervaren dat het universum niet alleen vriendelijk is, het is perfect.

Onderstaande tekst heb ik hierover geschreven:

I am in The School

To learn to know myself

 

 

I am in The School

To notice when I feel distance to others and have judgements

 

I am in The School

To learn to hear all kinds of suffer with my heart

 

I am in The School

To learn to connect with others

 

I am in The School

To learn to become human

Feedback

Feedback gaat over je innerlijke houding. Wat is je intentie als je feedback geeft? En wat raakt je als je feedback krijgt? De ontwikkeling van bewustzijn zowel ten aanzien van je intenties als van je gevoeligheid, maakt je vrij in het geven en ontvangen van feedback.

 

Overal waar mensen samen werken en leven, is feedback een bekend en lastig thema. Herken je dat we het moeilijk vinden om feedback te horen? En herken je dat we ook het geven van feedback moeilijk vinden? Feedback geven en ontvangen maakt van alles in ons los: we zijn bang om kritiek te krijgen, te worden afgewezen of om de ander te kwetsen.

 

Feedback gaat uitsluitend over onze eigen innerlijke houding. Bij de gever van feedback: hoe zit het met jouw intenties? Wat beoog je met jouw feedback? Wil je zeggen wat jou echt bezig houdt? Of heb je andere intenties? Bijvoorbeeld indruk maken, jezelf profileren, de ander beoordelen?

Bij de ontvanger van feedback: hoe zit het met jouw manier van luisteren? Kun je letterlijk luisteren? Of voel je iets wat je onaangenaam raakt?

feedback

Als we zien dat feedback uitsluitend gaat over onze innerlijke houding, zien we ook dat feedback het meest krachtige middel is voor zelfkennis en groei.
Hier zijn een aantal stappen hoe je kritiek kunt gebruiken en begrijpen, zodat je er het meeste uit kunt halen. Wanneer iemand zegt dat je het fout doet, onaardig bent, onduidelijk, ongevoelig of iets anders wat je onaangenaam raakt, laat het dan even bezinken. Vraag jezelf af: “Is het (soms) waar?”“Heeft hij of zij (soms) gelijk?”Wacht op het antwoord. Geloof niet het antwoord dat meteen opkomt; dat is de aanval van je denken. Wacht geduldig op het antwoord dat binnenin opkomt.

Hoe zou het zijn om te reageren – in gedachte of tegen de ander – met: “Dank je dat je dit vertelt”?

 

Vraag jezelf na de kritiek: “Was dit stressvol of pijnlijk?”Als het antwoord “ja”is, is dit een teken dat jij diep van binnen ook gelooft dat de kritiek waar is. Wat iemand ook tegen of over jou zegt, als jij stress ervaart, ben jij degene die op dat moment lijdt onder je verborgen geheim. De aanval van ons denken is de enige reden van stress. Stress is het signaal dat het tijd is om het aan jezelf te vragen. Stress is een kans om mildheid te ervaren met de mensen over wie jij oordeelt en die over jou oordelen, en om de stress binnenin jezelf te beëindigen.